Kleurentheorie: RGB en CMYK

Hoe zien wij kleuren?

Alles wat we zien, is licht dat door een object wordt geabsorbeerd of gereflecteerd. Een wit blad weerkaatst bijna alle kleuren, een zwart vlak slorpt ze allemaal op.

Wit licht

Wit licht (zoals zonlicht of het licht van een scherm) is opgebouwd uit drie basiskleuren: rood, groen en blauw. Dit noemen we het additieve kleursysteem (RGB), waarbij kleuren ontstaan door licht toe te voegen. Voeg je alle drie samen, dan krijg je wit.

Schermen werken met RGB

Op een scherm (computer, tablet, telefoon) worden kleuren opgebouwd door licht. Rood, groen en blauw worden gemengd in verschillende sterktes. Zo ontstaan miljoenen kleuren. Een scherm straalt dus zelf licht uit. Als het scherm uitstaat, zie je zwart.

Drukwerk werkt anders

Papier geeft geen licht. Kleuren worden zichtbaar doordat licht op het papier valt en gedeeltelijk wordt geabsorbeerd. De rest wordt gereflecteerd naar onze ogen. Dit is het substractieve kleursysteem (CMYK), waarbij kleuren ontstaan door licht weg te nemen (subtractie).

Subtractie betekent letterlijk "aftrekken". Je vertrekt van wit papier en trekt door het gebruik van inkt bepaalde lichtkleuren weg. Additie betekent "optellen": je vertrekt van zwart (een scherm zonder licht) en voegt licht toe.

Waarom drukwerk met CMYK?

Drukkleuren zijn cyaan, magenta en geel. Door ze te mengen, kan je (bijna) zwart maken. Daarom wordt er in de praktijk nog zwart (K) aan toegevoegd. Inkt absorbeert dus kleuren uit het licht. Je kunt met RGB geen kleuren afdrukken, omdat RGB licht is, geen pigment.

RGB en CMYK in jouw opdracht

In deze opdracht werk je een ontwerp uit dat je zowel digitaal (webinterface) als voor print (kleurstudie) gebruikt. Daarom moet je jouw kleuren op twee manieren aanmaken:

  • CMYK-kleuren in Adobe Illustrator: voor drukwerk
  • RGB(a)-kleuren in CSS: voor het webdesign van je kastinterface

In CSS gebruik je doorgaans rgb() of rgba() om kleuren op te geven, zoals rgba(255, 100, 0, 1). Je kan ook andere kleurcodes gebruiken zoals #ff6400 (hexadecimaal), maar dat leer je later. Voor nu werk je met rgba-waarden zodat je ook transparantie (de ‘a’ in rgba) kunt gebruiken.

Samengevat

  • RGB = additief = licht toevoegen → scherm
  • CMYK = subtractief = licht wegnemen → drukwerk
  • In Illustrator maak je kleurstalen aan in CMYK voor print
  • In CSS geef je dezelfde kleur in RGB(a) voor weergave op scherm

Dit is basiskennis die je nog verder zal verdiepen in het vijfde jaar. Nu is het vooral belangrijk dat je begrijpt waarom je voor elk medium aparte kleuren aanmaakt.